Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Różnice pomiędzy wersjami

Wersja z 18:26, 28 sie 2013

Kategorie: historia mniejszości narodowe

roczniki sieciowe i papierowe

prenumerata krajowa

Spisy treści czasopism ukazujących się w latach: 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

Kontakt z redakcją

kontakt:
www: www.zagladazydow.org
e-mail: redakcja@holocaustresearch.pl
redakcja: Dariusz Libionka, Barbara Engelking-Boni, Jacek Leociak, Jan Grabowski, sekretariat redakcji: Jakub Petelewicz, Agnieszka Haska
red. nacz.: Dariusz Libionka
adres: ul. Nowy Świat 72 pok 120; 00-330 Warszawa
tel: +48 22 657 28 74
fax: +48 22 657 28 74

Kontakt z wydawcą

wydawca: Stowarzyszenie Centrum Badań nad Zagładą Żydów, Instytut Filozofii i Socjologii PAN
adres: ul. Nowy Świat 72 pok 120; 00-330 Warszawa

ISSN: 1895-247X
rok założenia: 2005
periodyczność: roczniki
medium: sieciowe i papierowe
format: B5
objętość: ok. 500 stron
nakład: 500 egzemplarzy; wydanie sieciowe

Opis

Od początku lat osiemdziesiątych dzieje polskich Żydów, w tym również najtragiczniejszy ich okres, jakim jest dokonane przez Niemców ludobójstwo, są istotnym fragmentem polskiej historii. Z roku na rok pojawiają się nowe teksty naukowe poświęcone Zagładzie. Są to zarówno tłumaczenia prac zagranicznych, jak również coraz liczniejsze książki i artykuły autorów polskich. Odbywają się liczne konferencje, organizowane często we współpracy krajowych i zagranicznych instytucji naukowych, których przedmiotem jest albo sama Zagłada, albo tematy wojenne i okupacyjne, wśród których eksterminacja Żydów stanowi aspekt niezwykle istotny. Okazuje się również, że kontakty między historykami polskimi a zagranicznymi [niemieckimi, amerykańskimi a przede wszystkim izraelskimi] sprowadzają się, z zachowaniem różnic i odmienności wynikających ze specyfiki i zaawansowania badań w danym kraju, do merytorycznej wymiany poglądów z pominięciem resentymentów i nastawień ideologicznych. Mimo że perspektywa powszechnej zgody, nawet ograniczonej tylko do środowiska historyków, na wzięcie w nawias kontekstu politycznego jest nadal, z różnych zresztą powodów, stosunkowo odległa [vide: dyskusja o zbrodni w Jedwabnem wyzwalająca potężny ładunek lęków i emocji paraliżujących działalność poznawczą czy formułowane ostatnio w formie kategorycznej żądania prowadzenia przez państwo polityki historycznej], to w przeszłość zdaje się odchodzić ciążąca nad naszym życiem naukowym doktryna podporządkowania badań naukowych bieżącej polityce państwa i oczekiwanie od badaczy „dawania odporu” rzeczywistym czy wyimaginowanym w świadomości takich czy innych decydentów zagrożeniom.

Na szczęście, gdyż wiele jest do odrobienia. Nienormalne warunki panujące w PRL - niesprzyjający klimat polityczny, istnienie cenzury, brak roboczych kontaktów z historiografią zachodnią, zerwanie ciągłości w krajowych badaniach nad Zagładą spowodowane destrukcyjną działalnością w roku 1968 i następnych – wszystko to spowodowało zastój i marginalizację polskich badań nad losem Żydów w drugiej wojnie światowej. Z tych samych względów - poza wąskim gronem specjalistów - Polskę ominęły najważniejsze spory dotyczące genezy i realizacji „ostatecznego rozwiązania”. W tym samym okresie badania zagraniczne, dotyczące zarówno sprawców jak i ofiar, uległy pogłębieniu i intensyfikacji zarówno na gruncie socjologii jak i historii. Nie znaczy to bynajmniej że nie ma miejsca czy zapotrzebowania na polskie badania. Od lat koncentrują się one, z powodów równie oczywistych co koniecznych [waga tematu, dostępność źródeł], głównie wokół trudnej do jednoznacznego opisania kategorii bystanders, którą w języku polskim, w dużym uproszczeniu, zamyka się w pojęciu „świadkowie”. Jak pokazuje doświadczenie wyniesione z okresu PRL oraz debata wokół zbrodni w Jedwabnem, materia to niezwykle skomplikowana i delikatna, a zarazem słabo rozpoznana, co powoduje, że przez wielu przyjmowana bywa niechętnie i z ogromnymi oporami.

Tym niemniej na przestrzeni ostatnich kilkunastu lat następuje zmiana podejściu do tematu Zagłady i wiążącej się z nią nierozerwalnie problematyki stosunków polsko-żydowskich. Dążenie do zmiany paradygmatu naukowego jest nie tylko skutkiem przezwyciężenia różnego typu ograniczeń i zależności, ale przede wszystkim wymusza je pojawienie się nowych lub przez lata ignorowanych źródeł, które prowokują do stawiania nowych pytań i wymagają nowego sposobu narracji. Nie bez znaczenia jest również i to, że do głosu dochodzi nowe pokolenie badaczy [studentów, doktorantów, młodych pracowników naukowych] kształcących się w różnych ośrodkach naukowych pod okiem przedstawicieli średniego i starszego pokolenia badaczy. Warto nie zmarnować tego potencjału badawczego i ogromnego zainteresowania historią tego fragmentu wspólnej przeszłości. Pojawia się nadzieja zarówno na pogłębienie dyskursu naukowego, tematycznie związanego z eksterminacją Żydów i stosunkami polsko-żydowskimi, a przede wszystkim wyjście poza tradycyjną polemikę między podejściem krytycznym i apologetycznym.

Dlatego też członkowie powołanego w Instytucie Filozofii i Socjologii PAN Centrum Badań nad Zagładą Żydów zdecydowali się stworzyć wydawnictwo ciągłe poświęcone w całości tematyce związanej z Zagładą Żydów. Celem naszego wydawnictwa jest próba zagospodarowania istotnej luki na rynku wydawniczym. W naszym przekonaniu tego rodzaju inicjatywa wychodzi naprzeciw zarówno zapotrzebowaniu odbiorców jak i potrzebie stworzenia forum dla zajmujących się tą tematyką badaczy reprezentujących różne dyscypliny naukowe. Kładziemy nacisk na interdyscyplinarność - kompletnym nieporozumieniem jest bowiem głoszenie prymatu socjologii nad historią i odwrotnie w analizach nad okupacyjną rzeczywistością. Pismo adresowane jest nie tylko do grupy badaczy zajmujących się Zagładą, lecz także do studentów i wszystkich zainteresowanych tym tematem. Eksterminacja polskich Żydów czy dokonany na ziemiach polskich mord Żydów europejskich nie dokonywała się w społecznej czy politycznej próżni - jest fragmentem historii drugiej wojny światowej, który miał zarówno bezpośrednie i długofalowe skutki dla dziejów Polski.

Każdy z numerów naszego rocznika został pomyślany jako monograficzny. Autorzy publikacji reprezentują różne generacje i podejścia badawcze. Wspólnym mianownikiem łączącym ich teksty jest waga, jaką poświęcają sprawie traktowania i krytyki źródeł historycznych.

Ważną częścią naszego pisma jest rozbudowany dział omówień i recenzji. Mamy do czynienia ze specyficznym paradoksem. Prace na temat Zagłady czy stosunków polsko-żydowskich, nawet te najbardziej wybitne albo przechodzą bez echa, lub też są skutecznie i natrętnie zagłuszane przez produkcje pseudonaukowe, lub prezentujące daleki od obiektywizmu punkt widzenia. Tendencję tę należy odmienić. Nie chodzi nam jednak tylko o funkcję informacyjną. Zależy nam tak na popularyzacji najnowszej literatury ukazującej się w kraju i za granicą dotyczącej Zagłady co na inicjowaniu krytycznej wymiany poglądów pomiędzy poszczególnymi badaczami czy środowiskami naukowymi.

Prenumerata

redakcja@holocaustresearch.pl

Spisy treści

2005

Zagłada Żydów. Studia i Materiały 1 (1) 2005

2006

Zagłada Żydów. Studia i Materiały 2 (2) 2006

2007

Zagłada Żydów. Studia i Materiały 3 (3) 2007

2008

Zagłada Żydów. Studia i Materiały 4 (4) 2008

2008

Holocaust Studies and Materials 1 (1) 2008

2009

Zagłada Żydów. Studia i Materiały 5 (5) 2009

2010

Zagłada Żydów. Studia i Materiały 6 (6) 2010

2010

Holocaust Studies and Materials 2 (2) 2010

2011

Zagłada Żydów. Studia i Materiały 7 (7) 2011

Publikacje książkowe

• Barbara Engelking, SZANOWNY PANIE GESTAPO. Donosy do władz niemieckich w Warszawie i okolicach w latach 1940-1941; Centrum Badań nad Zagładą Żydów IFiS PAN, Warszawa 2003.
  

• Jan Grabowski, Ja tego Żyda znam! Szantażowanie Żydów w Warszawie, 1939-1943; Centrum Badań nad Zagładą Żydów IFiS PAN, Warszawa 2004.
  

• Agnieszka Haska, Jestem Żydem, chcę wejść! Hotel Polski w Warszawie, 1943; Centrum Badań nad Zagładą Żydów IFiS PAN, Warszawa 2006.
  

• Raul Hilberg, Sprawcy, Ofiary, Świadkowie. Zagłada Żydów, 1933-1945, tłum. Jerzy Giebułtowski; Centrum Badań nad Zagładą Żydów oraz Cyklady, Warszawa 2007.
  

• Gunnar S. Paulsson, Utajone miasto. Żydzi po 'aryjskiej' stronie Warszawy [1940-1945], tłum. Elżbieta Olender-Dmowska; Centrum Badań nad Zagładą Żydów oraz Znak, Warszawa 2007.
  

• red. D. Libionka, B. Engelking; J. Leociak, Prowincja Noc. Życie i zagłada Żydów w dystrykcie warszawskim; Centrum Badań nad Zagładą Żydów IFiS PAN, Warszawa 2007.
  

• Alina Skibińska, Źródła do badań nad zagładą Żydów na okupowanych ziemiach polskich. Przewodnik archiwalno-bibliograficzny; Centrum Badań nad Zagładą Żydów oraz Cyklady, Warszawa 2007.

• Szmul Rozensztajn, Notatnik; tłum. Monika Polit; Stowarzyszenie Centrum Badań nad Zagładą Żydów, we współpracy z Żydowskim Instytutem Historycznym, fotografie Archiwum Państwowe w Łodzi, Warszawa 2008.

• Perec Opoczyński, Reportaże z getta warszawskiego; tłum. Monika Polit; Stowarzyszenie Centrum Badań nad Zagładą Żydów we współpracy z Żydowskim Instytutem Historycznym, Warszawa 2009.

• Barbara Engelking, Dariusz Libionka Żydzi w powstańczej Warszawie; Stowarzyszenie Centrum Badań nad Zagładą Żydów, Warszawa 2009.