Herito 10 (2013)

Przejdź do Herito lub Spisy treści 2013

---

okładka numeru
10 (2013)

Nieuchwytny środek (Europy)

Uchwycenie środka jest zadaniem kłopotliwym, trudnym, być może wręcz niemożliwym.
Choćby gdy spojrzeć na dwa Wyszegrady – miejscowości o tej samej nazwie, jedną na Węgrzech, drugą w Bośni. Pierwsza, od której nazwę wzięła Grupa Wyszegradzka, jest znakiem możliwego przezwyciężenia dawnych porów i budowy zrębów wzajemnego rozumienia się krajów Europy Środkowej. Druga – figurą tragedii i próby odcięcia się od przeszłości, budowania przyszłości na zapomnieniu. Oba Wyszegrady – leżące niemal na tej samej długości geograficznej – symbolizują dwie równoległe środkowoeuropejskie rzeczywistości. Myśląc o jednym, nie sposób nie widzieć drugiego, zwłaszcza w sąsiedzkim kontekście współpracy wyszegradzkiej. Szerszy aspekt kultury i cywilizacji środkowoeuropejskiej podejmujemy w dwóch blokach tekstów.
W pierwszym pytamy krytyków sztuki współczesnej – co zostało z idei Europy Środkowej w sztuce? W drugim – przyglądamy się miastom „widzialnym i niewidzialnym” – śledząc cywilizacyjną i kulturotwórczą rolę miast środkowoeuropejskich od średniowiecza do czasów współczesnych albo pamięć miasta obecną w literaturze bądź miejskim krajobrazie. Ponadto swoim spojrzeniem na Europę Środkową – z daleka i z bliska – dzielą się profesorowie Tokimasa Sekiguchi i Mykoła Riabczuk.
Środek kontynentu pozostaje więc nadal wyzwaniem. Środkowoeuropejskość jest dziś już nie tylko światopoglądem i pytaniem o tożsamość. Wyzwaniem stało się takie jej budowanie, aby ów Środek dla patrzących na nasz kontynent ze świata rysował się coraz wyraźniej.

Od redakcji
Jacek Purchla

Nieuchwytny środek (Europy)

Sztuka: co zostało z Europy Środkowej?
Katarzyna Jagodzińska, Edit András, Zuzana Bartošová, Marina Gržinić, Vojtěch Lahoda, Jarosław Suchan, Ileana Pintilie-Teleagă, Ilona Németh

Smutek Wyszegradu
Janusz Sepioł

Metafora: Wyszegrad
Maciej Czerwiński

Miasta widzialne i niewidzialne

Miasto Europy Środkowej i jego tożsamość
Jacek Purchla

Subotica. Teatr – lustro miasta
Viktorija Aladžić

Kassa i Márai. Niezabliźniona rana
Teresa Worowska

Kassa (1933, 1938)
Sándor Márai

Koszyce i Márai. Postscriptum
Łukasz Galusek

Spalato, Fiume, Istria. Włoski exodus w literaturze
Joanna Ugniewska

Rozmowa

Europa się kurczy
Tokimasa Sekiguchi

Idee w praktyce

Praga: krótkie życie muzeum młodej sztuki
Katarzyna Jagodzińska

Refleksje, wrażenia, opinie

Klęczący Hitler
Miljenko Jergović

Od Tycjana do Warhola
Ludvík Ševeček

Europa Jagiellonów w Warszawie
Zoltán Gyalókay

Ogrodzeni
Helena Postawka

Świat przedstawiony i nieinterpretowany
Wojciech Wilczyk

Własną ręką

Notatki z podróży (1)
Mykoła Riabczuk