Pro Arte online 4 (117) 2013
Z Katalog.Czasopism.pl
Przejdź do Pro Arte online lub Spisy treści 2013
KSIĄŻKA
Maciej Orłowski - Wciąż boli
Najnowszy zbiór reportaży Lidii Ostałowskiej pt. Bolało jeszcze bardziej nie jest zbiorem reportaży nowych. Opublikowane w latach 1991-2004 (czyli, jak tłumaczy sama autorka, w okresie od gwałtownej transformacji ustrojowej do wejścia Polski do Unii Europejskiej), mają od 9 do 13 lat. Co jednak uderzające, reportaże te, dotyczące najistotniejszych problemów ówczesnego polskiego społeczeństwa (czy może raczej – jego biedniejszej części), pomimo upływu lat wciąż nie straciły na swej aktualności. Świadczy to nie tyle o uniwersalności tematów podejmowanych przez Ostałowską, ile o indolencji polskich władz i ciemnym obliczu naszej mentalności, które sprawiają, że od dwóch dekad Polacy wciąż zmagają się z tymi samymi demonami.
Kinga Gąska - Topolowska pamięciologia
Dyskusja dotycząca sposobu upamiętniania wydarzeń granicznych nadal trwa. Newralgiczne punkty nowoczesnej historii tworzą mapę, którą można by za Jáchymem Topolem nazwać Warsztatem diabła. Po co upamiętniać? Jak uczyć o ludobójstwie? Czy proces makdonaldyzacji nieuchronnie postępuje? Odpowiedzi na te pytania można szukać w przewrotnej grotesce czeskiego prozaika, która ukazała się w Polsce cztery lata po debiucie na rodzimym rynku w przekładzie Leszka Engelkinga, nakładem wydawnictwa W.A.B.
Przemysław Górecki - W imieniu manifestu, w służbie ekologii, z zacięciem socjologa
Krótki sen Jakoba Vossa, pierwsza i, jak dotąd, jedyna powieść niemieckiego pisarza Matthiasa Göritza, inauguruje cykl książkowy Ha!Artu „Proza obca”. Wybór padł na autora, który wydaje się bardziej znany w Polsce niż w ojczystym kraju – twórca w swoim dorobku ma choćby zwycięstwo w warszawskim konkursie, udział w stołecznym projekcie i rolę w spektaklu Jana Klaty. Powieść nie jest jednak ani konsekwentnie niemiecka, ani przesadnie uniwersalna.
Błażej Szymankiewicz - Cholerny grymas Gombrowicza
Mogłem też ująć tę przeszłość wypośrodkowując pewne wątki: zdrowie, finanse, literatura... albo uporządkować ją w innym sensie, na przykład pod kątem problemów, „tematów” mojego istnienia, powoli zmieniających się w czasie. Ale jakże zaczerpnąć zupy życia dziurawą łyżką tych statystyk, wykresów? Ba, jedna z moich walizek w kajucie zawierała pewną teczkę, ta zaś teczka zawierała szereg pożółkłych arkuszy z chronologią, miesiąc po miesiącu, zdarzeń moich [...]. W. Gombrowicz, Dziennik 1961-1966.
FILM
Weronika Małaczek - Hiob i Grace
Mędrcy Sumeru w trzecim tysiącleciu przed naszą erą tworzyli dzieła, w których wykładali, że nieszczęścia ludzi są skutkiem złego postępowania i że nikt nigdy nie jest całkowicie bez winy. Egipski Dialog zrozpaczonego ze swoją duszą (drugie tysiąclecie przed Chrystusem) przedstawia historię człowieka zmęczonego życiem oraz brakiem sensu własnej egzystencji. Literatura starożytnej Babilonii wspomina o królu, pobożnym i prawym, a cierpiącym z powodu niesprawiedliwości. Przykre uczucia władcy potęgował fakt, iż mężczyzna nikczemny działał bezkarnie i nie spotkało go nigdy nic nieprzyjemnego. I w Księdze nad Księgami nie mogło zabraknąć podobnej historii. Oto Hiob – postać-figura, osoba-metafora, przedmiot rozważań, analizy i reinterpretacji. Źródło inspiracji współczesnych artystów, w tym także reżysera Larsa von Triera.
SZKIC
Wojciech Majchrzak - Telewizja kroi Polaków. O rozrywkowej przemocy w TV
Podczas przełączania kanałów w porze obiadowej natknąłem się na jeden z programów rozrywkowych. Sekrety chirurgii to jedna z propozycji reality show emitowana przez stację komercyjną. Biorą w nim udział naturszczycy z deformacjami ciała, którzy chcą pozbyć się swoich niedoskonałości. Producenci w zamian za opowiedzenie własnej historii oferują pacjentowi zabieg poprawiający urodę, przeprowadzony pod okiem sławnego chirurga gwiazd – doktora Mariusza Szczyta.
Emilia Gałczyńska - Zakątki świata Jarosława Iwaszkiewicza
„Długo nie śpię, a w mojej pamięci, przed moimi oczami przechodzą ogrody, ogrody, ogrody…” J. Iwaszkiewicz, Ogrody
Natalia Wachowiak - Baikal translate, czyli fragmentarycznie o Syberii
Spędzając ostatnie cztery miesiące w Irkucku, często myślałam o tym, czy po powrocie do Polski będę w stanie opowiedzieć o wszystkich swoich przeżyciach. Jak wyrazić słowami zupełnie inną rzeczywistość, jak oddać specyfikę Syberii – regionu tak rozległego i różnorodnego? Do dziś, pomimo wielu prób, nie udało mi się odnaleźć odpowiedniej formuły, w której mogłabym w pełni wyrazić to, czego doświadczyłam.
RELACJA
Katarzyna Granops - Ukraiński bard w mieście białych kołnierzyków i buchalterów
Ci, którzy liczyli na porywający występ poety-performera, z pewnością się nie zawiedli. Natomiast dla tej części publiczności, która nie miała wcześniej okazji zapoznać się z twórczością ukraińskiego artysty i przyszła na spotkanie, przeczytawszy biogramy przedstawiające Jurija Andruchowycza jako pisarza ,,elitarnego”, sporym zaskoczeniem musiało być już pierwsze wystąpienie artysty. Poeta z niezwykłym zaangażowaniem odczytał na stojąco do mikrofonu wiersz And Everybody Fucks You