Archeologia Żywa 6 (58) 2011

Przejdź do Archeologia Żywa lub Spisy treści 2011

okładka numeru
6/2011

Zantyr to gród - legenda, tym bardziej nieuchwytny, im bardziej zażarte spory dotyczące jego lokalizacji się toczą. Tymczasem archeolog Zbigniew Sawicki z Muzeum Zamkowego w Malborku bez rozgłosu wydobywa z ziemi pamiątki po pierwszym krzyżackim komturstwie na Żuławach Wiślanych – centrum władzy zakonu przed przeniesieniem stolicy do Malborka. O tajemnicach Zantyru badacz opowiada Joannie Orłowskiej-Stanisławskiej.

MIESZKO NIE BYŁ WIKINGIEM! Skandynawowie utworzyli państwo polskie, a Mieszko I był wikingiem o imieniu Dago! Pogląd ten od ponad wieku krąży w obiegu opinii publicznej. To jedno z zagadnień, z którymi zmierzyli się polscy mediewiści podczas konferencji „Kultura skandynawska na ziemiach polskich we wczesnym średniowieczu”. TEKST: BŁAŻEJ STANISŁAWSKI

SZKODRA – LEGENDA WIELU EPOK

W Albanii ruszył nowy pięcioletni projekt badawczy Ośrodka Badań nad Antykiem Europy Południowo-Wschodniej Uniwersytetu Warszawskiego. Obiektem zainteresowań naszych archeologów są ruiny na i wokół wzgórza Rozafa w Szkodrze. Kryją one świadectwa minionych epok od czasów starożytnych Ilirów, aż po antyk, dobę ekspansji Słowian... Już pierwszy sezon wykopalisk zaowocował cennym odkryciem – wyrytą na kamieniu łacińską rzymską inskrypcją. Archeologów przyciągają burzliwe dzieje tego miejsca. TEKST: MARTIN LEMKE.

RADOM – PRZESZŁOŚĆ DLA PRZYSZŁOŚCI Pośrodku Radomia – drugiego co do wielkości miasta województwa mazowieckiego – rozciąga się 80 hektarów łąk i nieużytków. To zapomniane miejsce kryje świetnie zachowany wczesnośredniowieczny zespół osadniczy – zalążek dzisiejszego Radomia. TEKST: MACIEJ TRZECIECKI.

W CIENIU TWIERDZY KOSTRZYN Do sensacyjnego odkrycia cmentarzyska ciałopalnego społeczności kultury łużyckiej doszło podczas nadzoru archeologicznego w Twierdzy Kostrzyn. Wnętrze rawelinu August Wilhelm skrywało przepalone ludzkie kości. TEKST: KRZYSZTOF SOCHA.

PODWODNY KRYM Crimea Project Underwater Expedition już przez cztery sezony odkrywa tajemnice Morza Czarnego. Archeolodzy przeszukują południowe wybrzeże Krymu, spodziewając się wraków, po których pozostały skupiska amfor i pitosów. Odkrywane starożytne kotwice wskazują nieznane dotąd miejsca, gdzie chronili się żeglarze przed żywiołem morskim. TEKAT: MAGDALENA NOWAKOWSKA

MIĘDZY ARCHEOLOGIĄ A POSZUKIWANIEM SKARBÓW Robert Sténuit, jeden z prekursorów archeologii podwodnej, spotyka się z nami na kilka chwil przed wykładem, na który oczekuje polska publiczność. Za oknem jesień w pełni – tym bardziej kusi rozmowa o dalekich lądach, podmorskich skarbach i ciepłych morzach... ROZMAWIA: MICHAŁ CETNAROWSKI

ZANIM SKRZETUSKI POZNAŁ BOHUNA - ARCHEOLOGIA O POGRANICZU POLSKO-RUSKIM Odkrycia dokonywane na wschodzie Polski (Trepcza, Gródek, Czermno, Chełm) fascynują od lat. Polsko-niemiecki projekt − realizowany we współpracy z naukowcami z Białorusi, Chorwacji, Rosji i Serbii − ma na celu opracowanie problematyki Polski wschodniej we wczesnym średniowieczu. TEKST: CHRISTIAN LÜBKE, MARCIN WOŁOSZYN

GEMMA Z MIĘDZYRZECZA

Unikatowy zabytek sztuki starożytnej jest perełką zbiorów międzyrzeckiego zamku. Awers gemmy zdobi portret rzymskiego cesarza, na rewersie bogini zwycięstwa wieńczy Fortunę. TEKST: AGNIESZKA INDYCKA

UZBEKISTAN OCZYMA BRUNETKI

Uzbekistan jak upał, uczta z barana i uroczyska kamiennych gór. Jak wygląda ekspedycja archeologiczna oczyma redaktorki po raz pierwszy lądującej w Azji? Gorąco, zabawnie, a czasem w krzywym zwierciadle… TEKST: JOANNA ORŁOWSKA-STANISŁAWSKA

DZIEDZICTWO PRZODKÓW

Teczkę 3016 odnalazłem w archiwum Działu Archeologii Muzeum Narodowego w Szczecinie. Pokrywał ją kurz, tymczasem zawierała bogaty i nigdzie dotąd niepublikowany zbiór informacji na temat Ahnenerbe. Dokumenty znajdujące się w zbiorach archiwum datowane są pomiędzy czerwcem 1939 a październikiem 1944. Brak jest tych z lat 1941–1943. TEKST: RADOSŁAW KWAŚNIEWSKI

SPÓR O OGRÓD PREPOZYTA

Jedno z najważniejszych stanowisk archeologicznych w Polsce – gnieźnieńska Góra Lecha - było w latach 30. ubiegłego wieku areną starcia dwóch wybitnych osobistości: sufragana gnieźnieńskiego, ks. biskupa Antoniego Laubitza i prof. Józefa Kostrzewskiego. Ich spór dotyczył samych fundamentów archeologii: kwestii wartości zabytkowych i metodyki badań terenowych. TAKST: ANDRZEJ PRINKE

POMPEJE I WINCKELMANN, CZYLI POCZĄTEK ARCHEOLOGII

Rozległ się ogłuszający huk, a z krateru wystrzelił słup ognia. Gniew Wezuwiusza zniszczył kwitnące miasto. Z pompejańskich popiołów powstała archeologia. TEKST: LESZEK ŻUK