Herito 10 (2013): Różnice pomiędzy wersjami

Aktualna wersja na dzień 17:46, 15 maj 2013

Przejdź do Herito lub Spisy treści 2013

okładka numeru
10 (2013)

Nieuchwytny środek (Europy)

Uchwycenie środka jest zadaniem kłopotliwym, trudnym, być może wręcz niemożliwym.
Choćby gdy spojrzeć na dwa Wyszegrady – miejscowości o tej samej nazwie, jedną na Węgrzech, drugą w Bośni. Pierwsza, od której nazwę wzięła Grupa Wyszegradzka, jest znakiem możliwego przezwyciężenia dawnych porów i budowy zrębów wzajemnego rozumienia się krajów Europy Środkowej. Druga – figurą tragedii i próby odcięcia się od przeszłości, budowania przyszłości na zapomnieniu. Oba Wyszegrady – leżące niemal na tej samej długości geograficznej – symbolizują dwie równoległe środkowoeuropejskie rzeczywistości. Myśląc o jednym, nie sposób nie widzieć drugiego, zwłaszcza w sąsiedzkim kontekście współpracy wyszegradzkiej. Szerszy aspekt kultury i cywilizacji środkowoeuropejskiej podejmujemy w dwóch blokach tekstów.
W pierwszym pytamy krytyków sztuki współczesnej – co zostało z idei Europy Środkowej w sztuce? W drugim – przyglądamy się miastom „widzialnym i niewidzialnym” – śledząc cywilizacyjną i kulturotwórczą rolę miast środkowoeuropejskich od średniowiecza do czasów współczesnych albo pamięć miasta obecną w literaturze bądź miejskim krajobrazie. Ponadto swoim spojrzeniem na Europę Środkową – z daleka i z bliska – dzielą się profesorowie Tokimasa Sekiguchi i Mykoła Riabczuk.
Środek kontynentu pozostaje więc nadal wyzwaniem. Środkowoeuropejskość jest dziś już nie tylko światopoglądem i pytaniem o tożsamość. Wyzwaniem stało się takie jej budowanie, aby ów Środek dla patrzących na nasz kontynent ze świata rysował się coraz wyraźniej.

Od redakcji
Jacek Purchla

Nieuchwytny środek (Europy)

Sztuka: co zostało z Europy Środkowej?
Katarzyna Jagodzińska, Edit András, Zuzana Bartošová, Marina Gržinić, Vojtěch Lahoda, Jarosław Suchan, Ileana Pintilie-Teleagă, Ilona Németh

Smutek Wyszegradu
Janusz Sepioł

Metafora: Wyszegrad
Maciej Czerwiński

Miasta widzialne i niewidzialne

Miasto Europy Środkowej i jego tożsamość
Jacek Purchla

Subotica. Teatr – lustro miasta
Viktorija Aladžić

Kassa i Márai. Niezabliźniona rana
Teresa Worowska

Kassa (1933, 1938)
Sándor Márai

Koszyce i Márai. Postscriptum
Łukasz Galusek

Spalato, Fiume, Istria. Włoski exodus w literaturze
Joanna Ugniewska

Rozmowa

Europa się kurczy
Tokimasa Sekiguchi

Idee w praktyce

Praga: krótkie życie muzeum młodej sztuki
Katarzyna Jagodzińska

Refleksje, wrażenia, opinie

Klęczący Hitler
Miljenko Jergović

Od Tycjana do Warhola
Ludvík Ševeček

Europa Jagiellonów w Warszawie
Zoltán Gyalókay

Ogrodzeni
Helena Postawka

Świat przedstawiony i nieinterpretowany
Wojciech Wilczyk

Własną ręką

Notatki z podróży (1)
Mykoła Riabczuk