Format 1 (68) 2014

Przejdź do Format lub Spisy treści 2014

---

okładka numeru
68/2014

WSTĘPNIAK
Sztuka wobec transcendencji – jako temat wiodący tego numeru wydaje się czymś nadto oczywistym wobec przekonania, że sztuka nie byłaby zjawiskiem niezwykłym, gdyby stale nie przekraczała swoich granic, gdyby nie sięgała tam, „gdzie wzrok nie sięga”, gdyby wreszcie nie anektowała na swój użytek zarówno nauki jej techniką, jak i doświadczeń codziennego życia. Sztuka w swej emanacji ludzkimi emocjami, wyobrażeniami i przeczuciami jest procesem twórczym warunkującym nasz rozwój duchowy i jednocześnie w tę duchowość została uposażona. Ten zaś proces podlega nadto ciągłej presji formalnego i materialnego samoprzekraczania. W artystycznych wypowiedziach, prezentowanych w tym zeszycie, pojawia się więc namysł nad sensem naszego tu bytowania, nad naszym miejscem w tym świecie, ale także nad naszym losem w sensie eschatologicznym. Są w tym dążenia do przekroczenia realności, do penetrowania granic rzeczywistości i sięgania poza tę rzeczywistość, ku tajemnicy, ku temu, co skryte, a jednocześnie uzasadniające sens metafizycznych i mistycznych aspiracji artystów i ich twórczych intencji. W tej mierze sztuka wspiera się o filozofię, o biologię i psychologię oraz nauki matematyczno-fizyczne, a także religię. Bo Bóg sam w sobie jest Transcendentem – istotą przekraczającą możliwości ludzkiego poznania (co podkreśla G. Sztabiński). Sztuka ze swym apelem transcendentalnym (B. Kowalska) próbuje zatem dociec zarówno znaczenia treści racjonalnych (abstrakcja, pop art., nowe media), jak i religijnych w aspiracji wyrażenia Absolutu, może wreszcie sięgać w sferę medytacji, a nawet magii i duchowo doświadczanego sacrum (przykłady twórczości Treppy, Morawetz, Leśniaka i innych). Zresztą tematyka tego numeru przekracza własną treść i zmierza w stronę dywagacji posiłkujących się właśnie filozofią, nauką i polityką. To spectrum możliwości potwierdzające złożoność relacji, jakie rodzą się na styku sztuki i jej otoczenia oraz interpretacyjnych jej uzasadnień.

TEMATY
Grzegorz Sztabiński. Sztuka i transcendencja: dzisiaj
Bożena Kowalska. Artyści wobec transcendencji
Bogusław Jasiński. Światło odbite
ANNA BUJAK. Inspiracje, elementy związane z szamanizmem w dziełach współczesnych artystów wizualnych (na przykładzie twórczości Mariny Abramović, Jerzego Beresia oraz dzieł Josepha Beuysa)
Agnieszka Kłos. Mroczny kontynent

POSTAWY I
Andrzej P. Bator. W stronę światła, w stronę Transcendensu
Bogdan Konopka. Śnienie - Gabriela Morawetz
Andrzej Saj. Spojrzenie stamtąd? (o symultanicznych mandalach J. Leśniaka)
Bogdan Konopka. Anita Andrzejewska – éloge de la vie
Krzysztof Jurecki. Edward Łazikowski. Ponad-globalne idee twórcze
Piotr Komorowski. Rzeczywistość banalna – rzeczywistość magiczna
Anna Kołodziejczyk. „Przesunięty dom” - Krystiana Trutha Czaplickiego
Ryszard Ratajczak. Krajobrazy wyobrażone Pawła Trybalskiego
Andrzej Jarosz. Anna Szpakowska-Kujawska. „DROGA DO ŚRODKA”
Grzegorz Sztabiński. Epifanie Ryszarda Ługowskiego
Ryszard Ratajczak. Ryt przejścia

WYDARZENIA
Lena Wicherkiewicz. Nowa Plastyka Polska?
Julita Deluga. Ciemność w samo południe. O potrzebie wolności
Magdalena Barbaruk. Materializacje pamięci. Refleksje o wystawie „Pamięć. Rejestry i terytoria”

POSTAWY II
Michał Jędrzejewski. Zamek niemożliwy
Kama Wróbel. Odnajdywanie przebiegu ulotnego czasu w twórczości Andrzeja Szumskiego
Agnieszka Bandura. Dyskretny urok ruchu
Marta Czyż. Skazany na sztukę
Janusz Karbowniczek. Poza słowem spojrzenie na twórczość Magdaleny Snarskiej
Bożena Kowalska. Tamara Berdowska

KONTAKTY
Paweł Lewandowski-Palle. Wabi-Sabi albo japońska wersja strukturalizmu
Bożena Kowalska. Eugenia Gortchakova
Karolina Majewska. Malarstwo braku aspiracji
Miłosz Słota. Sztuka w okolicznościach przedmiotów
Dobromiła Błaszczyk. Erwin Wurm – Artysta, który połknął świat
Wojciech Wojciechowski. Codzienność w Tate Modern
Hanna Kostołowska. Ponad podziałami
Agnieszka Gniotek. Sobol - Bez upiększeń
Anna Kania. Life book. Carolee Schneemann

MOTYWY
Andrzej Saj. Auto-Portrety Gierałtowskiego
Magdalena Franczuk. Archiwum zjawisk niezależnych
Krzysztof Jurecki. Określenie nowej koncepcji inscenizacji
Joanna Bąk. „Inne Miasto“ Elżbiety Janickiej i Wojciecha Wilczyka
Piotr Jakub Fereński. Rune Eraker w Mocaku
Magdalena Komborska. Rzeczywistość „autorskiej sceny” fotografii - efekt camery obscury

INTERPRETACJE
Lila Dmochowska. Katalog Entropii Sztuki - „relikwie” złożone w szufladkach
Gabriela Dragun. Cielesne, sensualne, aktywne
Kama Wróbel. Artysta w czasach (bez)nadziei. Kurator Libera
Anna N. Nawrot. Przypadek i porządek – O syntezie sztuk, pamięci Lutosławskiego
Piotr Rędziniak. Jesienne Konfrontacje – Rzeszów 2013
Łukasz Guzek. Jan Świdziński – in memoriam
BKM. Sztuka a transcendencja

RELACJE
Michał Guz. Trust – człowiek z Conturu…
Tomasz Musiał. „Między nami uczelniami”
B.S., J.J. „Nadmiar i brak”
Halina Adamczyk. „Wiedza niewiedzy”
Urszula Śliz. Ideo-metrie / potęga artystycznej koncepcji. z cyklu KALKO-MANIA Andrzej Kostołowski. Widzę brodę i płaszcz…