Format 3 (67) 2013

Przejdź do Format lub Spisy treści 2013

okładka numeru
67/2013

WSTĘPNIAK
Bieżący zeszyt „Formatu” poświęcony jest w dużej części estetyce kampu; co można odnieść do strategii kultury (i sztuki) popularnej – eksponującej realizacje w istocie atrakcyjne wizualnie, lecz niebanalne treściowo i formalnie. Kamp bywa identyfikowany z tzw. pięknem „na powierzchni”, ale to nie znaczy ze jest to sztuka powierzchowna czy łatwa; dowodem są próby jej zdefiniowania – co wymyka się racjonalizacji, pozostawiając szerokie pole różnym interpretacjom (por. teksty wstępne i recenzje zamieszczone w numerze). Kamp, penetrując szerokie spektrum odniesień tematycznych, jest dla współczesnej (postmodernistycznej) kultury nadmiaru, „płynności” i medialnej presji czymś nader oczywistym – wprawdzie bywa on powiązany z dyktatem komercji i globalizacja; poddaje się tym trendom, ale także potrafi się im przeciwstawić. Dlatego w tematyce kampowej nie ma ograniczeń; pojawiają się tu odniesienia poważne i całkiem banalne, wzniosłe i trywialne, od tematów dewocyjnych po homoseksualne itd. Stad także zauważalna stylistyka kiczu, świadomie stosowanego dla podkreślenia „efektu” wyrazowego dzieła. Sam kicz również przysparza problemów interpretacyjnych; chodzi tu bowiem o nieostra granice miedzy celowym odwołaniem się do tej stylistyki a jej stosowaniem z powodu braków warsztatowych albo estetycznych (wyrobionego gustu). Wiele jest na to przykładów, kicz bywa bowiem obecny zarówno w abstrakcyjnych malarskich bazgrołach, w „nadętych” performances i banalnych instalacjach z użyciem nowych technologii, jak i w przysłowiowych obrazkach jelenia na rykowisku. Choć właśnie przykłady malarstwa tzw. naiwnego mogą dowodzić wręcz czegoś innego: poczucia smaku i formy. Kamp w pewnej mierze łączy kulturę „wysoka” (w sensie dyktatu twórcy) z kultura popularna (dyktat konsumenta), zagospodarowuje obszar miedzy sztuka elitarna (vide awangardy modernizmu) a sztuka przystępna, adresowana do szerszego odbiorcy, i stad być może jemu bliższa. Kamp bywa afirmujący w kontekście współczesnej kultury, ale i bywa krytyczny, demaskujący. Jego uniwersalność jest zaleta, ale może tez budzić obawy. Jaki jest faktycznie – wybór pozostawiamy indywidualnym odbiorom; i z takim przesłaniem polecamy uwadze Czytelników zawartość tego numeru.
Andrzej Saj

GOŁYM OKIEM (felieton)
Bogusław Jasiński. To, co ukryte.

TEMATY
Bożena Kowalska. Czy pojęcie „kicz” ma jeszcze sens?
Magdalena Barbaruk. „Jakby małpa bawiła się pędzlem”.
Nowy spór o kicz i brzydotę
Tadeusz Koczanowicz. Zabawa w galerii
Magdalena Zamorska. Performują w sposób pyszny i wyrafinowany, choć również nieco ironicznie…
Karolina Golinowska. Ryan TV
Krzysztof Dobrowolski. Wolność i popularność.
Kiedy artysta jest obecny. W mediach

WYDARZENIA
Eulalia Domanowska. Sztuka a religia. Trudne związki
Kama Wróbel. LUXUS daje ci towar najwyższej jakości, w pełnym, nieścieralnym kolorze!
Lena Wicherkiewicz. Nazbyt ciężkie dziedzictwo…?
Marianna Michałowska. 8 Biennale Fotografii w Poznaniu – z perspektywy pomysłodawców
Anna Kania. Uwaga: malarstwo!
Anna Kania. Uwaga: „młode malarstwo”
Jolanta Ciesielska. Bielska Jesień

POSTAWY
Marta Smolińska. Malarstwo jako sfera hybrydyzacji. O obrazach Ewy Juszkiewicz.
Kama Wróbel. Hello, Modernity! Julii Curyło we wrocławskiej Galerii Miejskiej
Marta Czyż. Antek Wajda, czyli myśli gnieżdżą się w przedmiotach.
Lila Dmochowska. Beata Ewa Białecka bez aureoli.
Paweł Lewandowski-Palle. Między instynktem a rozumem (w pracach Marka Jakubka)
Krzysztof Jurecki. Tomasz Sobieraj, Leszek Żurek. Po-widoki i Obiekty banalne
Marek Śnieciński. Fotografia [nie]akademicka

KONTAKTY
Mateusz Palka. Historyczne narracje fotografii Borysa Michajłowa
Julita Deluga. Roberto Matta i jego świat
Marianna Michałowska. Z perspektywy lodowego wszechświata
Wojciech Wojciechowski. Niepozorne gry Sama Havadtoya

ROZMOWY
Joanna Bąk. Artystyczne skoki w bok – rozmowa z Andrzejem Świetlikiem
Paweł Modzelewski. Andrzej Dudek-Dürer uczynić życie sztuką

MOTYWY
Gabriela Dragun. Wszystkie odcienie bieli. Dziewczęcość w działaniach polskich artystek młodego pokolenia
Lena Wicherkiewicz. Pot i łzy. Kobieta z marmuru w Galerii Manhattan.
Ryszard Ratajczak. Mit wiecznej kobiecości – post mortem Jerzego Koczewskiego

RELACJE
Sylwia Erbert-Hoja. Mikrokosmos
Julita Deluga. Franciszek Starowieyski. Wirtuoz formy
Renata Głowacka. Męska nagość w Musée d’Orsay
Mirosław Rajkowski. Pamięć doskonała – Ars Electronica Linz
Paulina Grubiak. Nasza skóra
Magdalena Jochemczyk. Art. Naif Festiwal, lato 2013.
Andrzej Kostołowski. Nieco o kiczu (felieton z cyklu KALKO-MANIA)

NOTY, RECENZJE
Tadeusz Złotorzycki. Kamp jest kłamstwem, które mówi prawdę.
Manfred Bator. Wielogłos performance’u
FOTOFORMACIK
Anita Wincencjusz-Patyna. Ciało jest ciałem, jest ciałem, jest ciałem...
Alicja Jodko. Katalog Entropii Sztuki