Pro Arte online 2 (120) 2014

Przejdź do Pro Arte online lub Spisy treści 2014

---

ProArte 2(120) 2014

KSIĄŻKA

Olga Rybacka - Tylko zemsta cię uratuje? O Cwaniarach Sylwii Chutnik
Pozornie jest to powieść łotrzykowska o krwawej zemście kobiet; „brutalni mężowie, oszuści i chciwi deweloperzy muszą się mieć na baczności” – czytamy na obwolucie. Gatunek (bardzo zresztą zanieczyszczony), jaki wybrała Sylwia Chutnik, jest jednak tylko jednym z elementów układanki. Opowiadając historię konfliktu Haliny i złego dewelopera, pisarka pokazuje konflikty ważniejsze, bo takie, w które wszyscy jesteśmy wplątani; konflikty wpisane we współczesną kulturę.

Joanna Żygowska - Wy-obrazić. Notatki z różnych światów
Wszystko poezja. Słowoobrazy, słowodźwięki, gesty, ruchy. Słowa-rzeczy. Obrazy-światy. W szczelinach przechadza się wy-obraz-nia. Rzecz o Krystynie Miłobędzkiej i Iwonie Chmielewskiej. O teatrze, papierze i słowie. O książce ze słoniem i kwiatem na okładce.

Gerard Ronge - Ojczyzna za granicą
Istnieją książki, które nie wiadomo jak sklasyfikować pod względem gatunkowym. Trudno jest orzekać, czy jest to ich wadą, czy zaletą. Można bowiem powiedzieć, że świadczy to o ich nieschematyczności i wynikającej z niej oryginalności lub też, wręcz przeciwnie, zarzucać im wewnętrzną niespójność, a autorom niesprawność warsztatową. Daleki jestem od decydowania, które z tych dwóch stanowisk ma większą słuszność, dlatego najbezpieczniej będzie nie wartościować tej cechy zbioru Kawa w samo południe.

Sonia Kmiecik - Nieco inne czytanie. O Powiekach Zenona Fajfera
Najczęściej czytamy od lewej do prawej. Od początku do końca. Od deski do deski. Linia po linii. A co, jeśli przyjdzie nam czytać od góry do dołu? Od widzialnego do niewidzialnego? Między wierszami i między słowami? Co, jeśli się okaże, że świat nie jest płaski?

Olga Rybacka - Kultura karaoke?
Nakładem Korporacji Ha!art ukazał się właśnie esej Dubravki Ugrešić – Kultura karaoke. Tę nową, wypracowaną przez siebie kategorię chorwacka pisarka przykłada do różnych zjawisk współczesności. Z jakim skutkiem?

Kinga Gąska - Nie popełnij błędu
Czeski komiks Błąd wydany przez Ha!art jest publikacją nietuzinkową. Łączy wątki kryminalne, japońskie legendy, horror z refleksją na temat kondycji człowieka i obrazu współczesnego świata. Wszystko to w bardzo spójnej, miejscami przytłaczającej, psychodelicznej oprawie graficznej. Kto powinien sięgnąć po Błąd? Każdy. Zarówno fan komiksów, zwolennik japońskich horrorów, wielbiciel kryminałów czy filozof.

Joanna Bociąg - Kupiłem tę książkę również dzięki okładce
Moje wyobrażenie melancholii: biblioteczne egzemplarze, które zostały oprawione w nie swoją okładkę. Jeśli cenisz Sztukę, nie rób tego z książkami Piotra Kalińskiego.

FILM

Angelika Breksa - Tajemnice zamknięte w obrazie. Shirley – wizje rzeczywistości w reżyserii Gustava Deutscha
Shirley – wizje rzeczywistości to filmowa interpretacja obrazów Edwarda Hoppera. Za pomocą malarstwa przedstawione są tu zmiany społeczne zachodzące w Stanach Zjednoczonych w pierwszej połowie XX wieku, z zaakcentowaniem ich wpływu na jednostkę.

Paulina Czerniak - Na styku animacji i dokumentu. O Drodze na drugą stronę w reżyserii Anci Damian.
Droga na drugą stronę to mariaż dwóch, skrajnych w swych założeniach gatunków filmowych – dokumentu oraz animacji. Zabieg może nie do końca odkrywczy, ale na pewno ciekawy, a ponadto zahaczający o ważką kwestię: gdzie znajdują się granice kreacji w dokumencie.

TEATR

Daniel Stachuła - Recytacja jako sprzeciw wobec głosowej realizacji tekstu literackiego. Kilka uwag z perspektywy praktyka
Recytator – jako artysta słowa – ma prawo do wolności nomen omen artystycznej, nieskrępowanej sztywnym gorsetem literatury. Przekształcenie zapisanego w powiedziane w większości przypadków musi odbywać się przy twórczym wkładzie osoby prezentującej tekst na scenie.

Natalia Dyjas - O wampirze zagubionym w ponowoczesności
Pomysł wydaje się z pozoru bardzo prosty. Twórczynie spektaklu Dr@cula. Vagina dentata kreując postać młodej, szesnastoletniej dziewczyny – Alicji, komentują wszystkie najważniejsze aspekty współczesnego życia. Nastolatka przechodząc drogę ku inicjacji seksualnej musi się zmierzyć z rozmaitymi rodzajami „wampirów”, które boleśnie doświadczą dojrzewającą dziewczynę.

MUZYKA

Patryk Szaj - Daleko od konwencji
Na początku 2014 roku ukazała się długo wyczekiwana płyta producencka duetu Palmer Eldritch. Na Nagraniach dla Androidów gościnnie występują raperzy, slamerzy oraz jedna wokalistka, a muzyczna rozpiętość albumu przyprawia o zawrót głowy. Mieszanka ta skłania do scharakteryzowania Rapha i digana, o których zwykło się mówić, że są „daleko od hip-hopu”, ogólniejszym określeniem: daleko od konwencji.

SZKIC

Maja Staśko - Miłość plateauniczna
Orgie, orgietki wydarzają się na narzucie papieru, jawnie, bezpruderyjnie, a my im pomagamy pukaniem, pukaniem w klawisze, za każdym razem w inne, raz w „S”, raz w „A”, a raz w „M”. Czy spowiadałeś się już z dzisiejszych cudzołóstw, cudzosłów?

Przemysław Górecki - Pić colę z Piotrem Sommerem. O dwóch szkicach z tomu Po stykach.
Któż nie kocha Piotra Sommera? Czy jest to w ogóle możliwe… Dzięki niemu „polski czytelnik”, który w zgrzebnej epoce realnego socjalizmu wiedział co najwyżej od Agnieszki Osieckiej, że „Coca Cola – to jest to!”, mógł napić się coli z Frankiem O’Harą wprost z imperialistycznej butelki (i była to z pewnością inna butelka, niż ta z piosenki Haliny Frąckowiak). Wiersze czytane (a następnie tłumaczone) przez Sommera są znakomite, te pisane przez niego – również, ale wiersze czytane z Piotrem Sommerem to już najwyższy rodzaj przyjemności. Efemerycznej, gdy mowa o rozproszonych tu i ówdzie szkicach będących zapisami wnikliwych i przenikliwych zetknięć tłumacza z poezją, i permanentnej, kiedy jej źródłem staje się zbiór takich esejów. Czasem się staje, dotychczas dwukrotnie.

Klaudia Kinowska - Pisać albo nie robić nic
Wielka improwizacja należy do najdonioślejszych manifestów poetyckiego natchnienia w historii literatury polskiej. I choć nie ulega wątpliwości, że – wbrew temu co głosi legenda – Mickiewicz nie ujął tejże niepochwytności w dwa przyległe słowa podczas jednej burzliwej nocy w małym pokoiku na strychu, w otoczeniu białych świec i szepcących mu na ucho wersy Muz (oho!), to z pewnością w czasie pracy nad Improwizacją słowa nie stawiały mu oporu...

WYWIAD

Agata Stasik, Daniel Stachuła - Opera powinna nadążać za rzeczywistością teatralną
Moim marzeniem jest to, aby Teatr Wielki w Poznaniu był rozpoznawalny na operowej mapie świata zarówno ze względu na wysoki poziom muzyczny jak i interesujące, odważne spektakle obfitujące w niebanalne (re)interpretacje. Pomiędzy sferą dźwiękową i wizualną nie powinno być nieplanowanych dysonansów – z Renatą Borowską-Juszczyńską, dyrektor Teatru Wielkiego im. S. Moniuszki w Poznaniu rozmawia Daniel Stachuła.