Przegląd Powszechny 11/2008
Z Katalog.Czasopism.pl
Przejdź do Przegląd Powszechny lub Spisy treści 2008
11/2008
Kombatanctwo już nie wystarcza. Z Olgą Krzyżanowską, wicemarszałkiem Sejmu, rozmawia Jakub Halcewicz-Pleskaczewski
Upartyjnienie posłów jest tak silne, że przesłania im, a, niestety, czasami także marszałkom i wicemarszałkom, granice zdrowego rozsądku. Wszyscy ujawniają swoje sympatie polityczne. Wielkie słowa o wolnej Polsce, ojczyźnie i honorze są nadużywane.
Nikodem Bończa Tomaszewski
Dlaczego Nietzsche chciał być Polakiem?
W XIX w. podmiotowość opuściła świat historii idei, by przejść do historii społecznej. Romantyzm stał się manifestacją nowej koncepcji człowieka jako podmiotu. Wzrastała ona na żyznym gruncie rozkładu społeczeństwa stanowego i wizji człowieka podporządkowanego czemuś większemu. Życie stało się domeną wolnego wyboru i samostanowienia.
Marius Ivaąkevicius
Czwarty raz albo litewskie metamorfozy
Za każdym razem, gdy pojawiają się na mapie Europy, Litwini muszą się tłumaczyć: kim są, skąd się wzięli, dlaczego wcześniej o nich nie słyszano? Rozumieją, że żyjąc przeszłością i mając do niej zbyt nabożny stosunek, nie pokona się zacofania. Trzeba przeskoczyć kilka schodków naraz, a nie zmierzać utartym szlakiem.
Kazimierz Łukaszewicz
Dlaczego unia polsko-litewska nie przetrwała? Stosunki polsko-litewskie w latach 1864-1914
Budzenie się świadomości narodowej i ruchy wyzwoleńcze były na przełomie XIX i XX w. zjawiskiem w Europie powszechnym, były skierowane przeciwko obcym okupantom i kolonizatorom. A przecież Polska nie podbiła Litwy! Powstała sytuacja paradoksalna – spolonizowana szlachta i inteligencja litewska została skonfrontowana z odradzającą się litewską świadomością narodową.
Emilia Kolinko
Nieistniejące cmentarze wileńskie
W Wilnie możemy oglądać wiele miejsc zachowanych w tej samej postaci przez setki lat. Jednak gdzieś w innym wymiarze istnieją zakątki, po których na ziemi nie pozostało śladu. Zabytkowe cmentarze Wilna wciąż mają swoich amatorów, dokumentujących ich najmniejsze zakamarki. Dzięki nim pamięć o jego architekturze i mieszkańcach nie przepadnie.
Małgorzata Melchior
Reakcje na stygmat. Impresje wokół badań nad polskimi Żydami
Problem tożsamości został Żydom narzucony, niejako wywołany. Identyfikacja z żydostwem istniała dla wielu, zwłaszcza dla tych, którzy pozostali w Polsce, przez długi czas jakby w ukryciu. Ani w rodzinie, ani poza nią, tożsamość żydowska nie była bowiem przedstawiana jako coś pozytywnego, to znaczy jako niosąca konkretne, bogate przecież i różnorodne treści.
Wacław Oszajca SJ
Bóg powiedzia raz, dwa razy usyszałem (Ps 62,12)
Michał Jagiełło
Wiersze
(Koncert na Dwóch, Związanie, Zbełtanie)
Jerzy Gaul
Mao Zedong – wielki destruktor
Mao wymiótł kulturę z chińskich domów i zatarł w umysłach poddanych pamięć o przeszłości Chin. Pod tym względem był większym ekstremistą niż Stalin i Hitler. W Chinach zniknęło pojęcie czasu wolnego, zamiast tego jedyną rozrywką było wymuszone wykrzykiwanie sloganów i wymachiwanie czerwonymi książeczkami.
Michał Friedrich
Chrześcijański Wschód w poezji Jerzego Harasymowicza
Świat literacki wierszy miłosnych Jerzego Harasymowicza „zaludniają” postacie pozostające w ścisłym związku z bytami nadprzyrodzonymi, które lokują się w sferze ontologii i kultury chrześcijańskiej. Problematyka chrześcijańskiego Wschodu to jeden z bardzo wielu tematów pisarstwa pierwszego polskiego imaginisty.
Andrzej Osiński
Anioł wygnany ze sztucznych rajów
Pełnia swobody, nieprzewidywalna, bezzasadna i nieograniczona, porażała Baudelaire’a trwogą, skazując go na indyferentną wegetację w nicości bezkresnej i bezczasowej; pustce poprzedzającej wszelkie stworzenie.Baudelaire woli zostać potępiony niż zrehabilitowany.
TEATR
Paulina Borek
Historie z papieru i bambusa
(Teatr Montownia w Warszawie, „Utwór sentymentalny na czterech aktorów”, reżyseria – Piotr Cieplak)
MUZYKA
Urszula Ciołkiewicz
Kompresja muzycznej radości
(Mateo Pospieszalski Project, „EMPE 3”)
FILM
Jan Pniewski
Potęga liczb
(„Free Rainer”, reżyseria – Hans Weingartner)
TELEWIZJA
Jan Kłossowicz
Telewizyjne wojny
(„…poczciwy, domowy telewizor wydał mi się bardzo niebezpieczny…”)
KSIĄŻKI
Adriana Szymańska
Być poza zdziwieniem i wzgardą
(Elżbieta Cichla-Czarniawska, „Ruchome staloryty”)
Mieczysław Orski
Wyblakłe klisze
(Zbigniew Masternak, „Scyzoryk”)
Bartosz Wieczorek
O małżeństwie teologii z pięknem
(Karol Klauza, „Teokalia. Piękno Boga. Prolegomena do estetyki dogmatycznej”)
Justyna Kroczak
Co znaczy myśleć?
(Józef Tischner, „Wędrówki w krainę filozofów”)
Marcin Cielecki
Szukając schronienia u św. Benedykta
(Christopher Jamison, „Odnaleźć schronienie. Monastyczna droga w codziennym życiu”; Leon Knabit OSB, Artur Sporniak, „Tajemnice zakonu”)
Marek Klecel
Śmierć dawna i nowa
(Michel Vovelle, „Śmierć w cywilizacji Zachodu. Od roku 1300 po współczesność”)
Natalia Grzywalska
W mieście, którego już nie ma
(Saąa Staniąić, „Jak żołnierz gramofon reperował”)
Katarzyna Pochmara
Kronika strwonionego czasu
(Bernd Mattheus, „Cioran. Portret radykalnego sceptyka”)
Z życia kraju
Jakub Halcewicz - Pleskaczewski
Dwudziestolatka, czyli kto ukradł Polskę
Z życia świata
Piotr Kowalczuk
Awantura o Petrellę
Z życia Kościoła
Tomasz P. Terlikowski
Benedykta eklezjologia ciągłości