As-Salam 3 (18) 2009/1430

Przejdź do As-Salam lub Spisy treści 2009

---

okładka numeru
3 (18) 2009/1430

Aktualności

4 Wydarzenia, stałe rubryki

6 Znaczenie postu w dialogu chrześcijan i muzułmanów – Eugeniusz Sakowicz

Dramatem naszych czasów jest fakt, że miliony ludzi umiera z głodu, kiedy w tym samym czasie miliony zapada na zdrowiu z przejedzenia. Post ludzi wierzących – muzułmanów i chrześcijan, a także wyznawców innych tradycji religijnych, wprowadza porządek moralny w sytuacji niedostatku, niedożywienia, nędzy, głodu z jednej strony, a dostatku, przejedzenia, bogactwa, nadmiaru z drugiej. Post jest jak katharsis dla świata – stanowi wielkie jego oczyszczenie, chociaż z wyboru podejmują go raczej nieliczni.

8 Budowanie mostów, zamiast murów – raport Instytutu Badań i Polityki Społecznej – Aneta Jerska

W wypowiedziach analityków, polityków i dziennikarzy islam powszechnie traktowany jest jako jedno z najważniejszych zagrożeń, a także jako przeszkoda w transformacji społecznej i gospodarczej wielu regionów. Wszelkie formy aktywności społecznej i politycznej muzułmanów postrzegane są jako przejaw fundamentalizmu i preludium do konfliktów na tle religijnym i politycznym.

Po atakach z 11 września 2001 roku na Światowe Centrum Handlu i Pentagon doszło do eksplozji ruchów związanych z islamem politycznym na Bliskim Wschodzie i w Afryce Północnej. Media głównego nurtu mówiąc o islamie politycznym skupiały się głównie na ugrupowaniach uciekających się w swoich działaniach do aktów przemocy. Tymczasem w rejonie MENA (Middle East and North Africa – Bliskiego Wschodu i Afryki Północnej) istnieje o wiele większy wachlarz organizacji islamu politycznego definiowanych jako „grupy, które angażują się w proces polityczny w swoich krajach i które publicznie wystrzegają się używania przemocy w celu realizacji swoich interesów na poziomie narodowym, nawet kiedy są dyskryminowane czy represjonowane”.

Qur’an i prawo

10-11 Dwie koncepcje boskiej sprawiedliwości – Beata Abdallah-Krzepkowska

Centralnym zagadnieniem w rozważaniu idei boskiej sprawiedliwości jest kwestia wolnej woli, w tle której pobrzmiewają echa sporu o naturę poznania. Koncepcja sprawiedliwości, mimo że przedstawiona w Qur’anie w sposób dość jasny, nie daje jednoznacznej odpowiedzi na pytanie, czy jesteśmy odpowiedzialni za swoje czyny, a w konsekwencji, co oznacza sprawiedliwość Boga.

10-11 Rozdroża rozumu i woli – Jarosław Banasiak

Człowiek próbuje zgłębiać przeznaczenie i wychodzi potem oślepiony, jakby próbował w słoneczny dzień dostrzec gołym okiem plamkę na tarczy słonecznej – wypowiedź przypisywana wielu teologom muzułmańskim.

Temat numeru – Islamofobia

12 Islamofobia – na styku Wschodu i Zachodu – Maciej Rybicki

Żyjąc w Europie i starając się czerpać informacje na temat świata islamu tylko z popularnych mediów masowych można odnieść wrażenie, że znajdujemy się w samym środku wojny. Świat Zachodu i świat Wschodu zwierają się bezustannie w morderczej walce, która w najlepsze trwa nie tylko na pustyniach Iraku czy w górach Afganistanu, ale także (a może wręcz przede wszystkim) na ulicach Londynu, przedmieściach Marsylii, placach Brukseli, na łamach gazet z Kopenhagi, w telewizji z Rzymu i w radiu z Warszawy. Wrażenie konfrontacji i nieuchronnego pędu ku wzajemnemu wyniszczeniu czasem wydaje się wręcz przytłaczające. Jest to, na szczęście, jedynie pewne uproszczenie, skrót myślowy, dotykający jednak wcale nieprzesadzonego i jak najbardziej realnego problemu faktycznych interakcji na styku dwóch porządków kulturowych. Problem ten jest niezwykle szeroki i wieloaspektowy.

16 Inna perspektywa – Hayssam Obeidat

Termin islamofobia jest jednym z wielu rozpowszechnionych już pojęć, stworzonych niejako na potrzebę naświetlenia specyficznych bądź co bądź relacji Zachodu z islamem. Został ukuty, by oddać istotę rodzącego się zjawiska – lęku przed islamem. W rzeczywistości nie jest ono wcale takie nowe, bowiem wypływa z zaprzeszłych zawirowań w świecie samego islamu.

17 Kto się boi minaretu? – Przemysław Wielgosz

Polscy politycy i dziennikarze uwielbiają zachwycać się globalizacją i wynikającą z niej odpowiedzialnością międzynarodową naszego kraju. Ale to tylko pustosłowie. Globalizacja jest dobra jako nic nie znaczący frazes, jednak przestaje cokolwiek znaczyć, gdy przychodzi stawić czoła skracaniu kulturowych dystansów. Nasza odpowiedzialność kończy się zaś, gdy tysiące kilometrów od polskich granic, przy udziale polskiego wojska dzieje się coś z czego trzeba się wytłumaczyć. Wtedy z moralizatorsko-imperialnego zadęcia pozostaje już tylko przemilczenie i podszyta rasizmem reakcja obronna. Taka jak w Poznaniu.

18 Kontrowersje definicyjne – Julian Jeliński

Niezliczone przykłady dyskryminacji muzułmanów, ich społecznego wykluczenia oraz postaw antymuzułmańskich wydają się być nie tylko potwierdzeniem faktu istnienia islamofobii zarówno w społeczeństwach Zachodu, jak i na terenie naszego kraju, ale każdorazowo przypominają nam o tym, że problem ten nie powinien być ignorowany.

Islam w Polsce

20 XXIII Letni Zjazd Muzułmanów w Polsce – Magdalena Lewicka

W dniach 3–5.07.2009 w ośrodku wypoczynkowym „Błażejewko” koło Poznania odbył się XXIII Letni Zjazd Muzułmanów w Polsce, zorganizowany przez Ligę Muzułmańską w RP przy współudziale Stowarzyszenia Studentów Muzułmańskich w Polsce i Muzułmańskiego Stowarzyszenia Kształtowania Kulturalnego w RP. Celem tych letnich spotkań, cieszących się wieloletnią tradycją, jest integracja i wymiana doświadczeń, podniesienie poziomu wiedzy religijnej, ochrona tożsamości oraz kultury muzułmańskiej. Tematem przewodnim tegorocznego Zjazdu było motto: „Dzieci... Nasza nadzieja, Nasz obowiązek”. Stanowiło to kontynuację poprzedniego spotkania, które odbyło się pod hasłem „Rodzina w islamie”.

21 Wieczór Ramadanowy Ligi Muzułmańskiej w RP – Mariusz Wieczerzyński

Jednym z najważniejszych elementów obchodów tegorocznego Ramadanu w Polsce był piąty już Wieczór Ramadanowy, zorganizowany przez Ligę Muzułmańską w RP. Wydarzenie to odbyło się 9 września w sali konferencyjnej warszawskiego Hotelu Kyriad Prestige. Na program wieczoru składały się dwie części – pierwsza poświęcona przemówieniom zaproszonych gości oraz druga, związana z przerwaniem postu, czyli wspólny posiłek iftar. W rolę konferansjerów wcielili się imam Jarosław Banasiak oraz Barbara Pawlic, zapewniając fachowe i dynamiczne prowadzenie pierwszej, oficjalnej części wieczoru.

Świat islamu

22 Bośnia jako muzułmański fenomen Europy – Justyna Pilarska

Aby zrozumieć muzułmanów zamieszkujących Bośnię trzeba mieć na względzie historyczny rys dziejów tej społeczności, która dopiero pod koniec lat 70. ubiegłego wieku została uznana za naród. Należy uwzględnić zagadnienia konceptualizowania się tożsamości narodowej Bośniaków, opartej w głównej mierze o wspólnotę wyznaniową, ale też problem języka, który podlega „nacjonalizacji” i upolitycznieniu. Nie sposób też nie pamiętać o konflikcie z lat 90. XX wieku czy aktywnym w nim udziale rozmaitych organizacji islamskich. Nie wolno też zapomnieć o masakrze dokonanej na ponad ośmiu tysiącach muzułmańskich mężczyzn i chłopców w Srebrenicy w lipcu 1995 roku. Temat z humanistycznego punktu widzenia wydaje się niewyczerpany...

Cywilizacja muzułmańska

24 Klasyczna szkoła arabsko-muzułmańskiej geografii regionalnej (synkretyczny fenomen naukowy – synteza dorobku kilku cywilizacji śródziemnomorskich) – Elżbieta Orłowska

Geografia regionalna, jako najbardziej interdyscyplinarna z nauk w okresie rozkwitu kultury arabsko-muzułmańskiej, pozostała jedyną syntetyczną i praktyczną dyscypliną naukową, która od czasów średniowiecza uniknęła wąskiej specjalizacji i zapewniła ciągłość rozwoju myśli geograficznej. Naukowe korzenie geografii tkwią w mądrości wcześniejszych kultur, a kultura stanowi jeden z konkretnych wskaźników regionalnych. Całościowe spojrzenie na kulturę średniowiecznego islamu upoważnia do wyodrębnienia kryterium przestrzennego (geograficznego), mamy tu bowiem do czynienia z zasięgiem terytorialnym cywilizacji, obejmującym trzy kontynenty.

Media

29 Szlifowanie klejnotu – Krzysztof „Sula” Baranowski

Bismillah, pamiętacie kiedy mieliście dziewięć lat? Co wtedy myśleliście, mówiliście, co chowaliście w sercach? Jakie sekrety chcieliście ukryć przed światem, a jakie pragnęliście przed nim odkryć? Nie możecie sobie przypomnieć?! Zawsze jednak znajdzie się pisarz, który zrobi to za was.

Strawa dla ducha

30 Pozytywność – Nidal Abu Tabaq

Mówiąc o pozytywności mam na myśli samowolną czynność, którą wykonujemy z chęcią i sami z siebie. Pozytywnym człowiekiem jest ten, który nie może stać bezczynnie w obliczu dobra bądź też zła.

W tym temacie nasi uczeni często dają trzy przykłady pozytywności występujące w Qur’anie: mrówka, dudek i pewien człowiek. Ktoś może ze zdziwieniem zapytać: mrówka? dudek? i to w Qur’anie?! Otóż tak! Bóg chce nam przekazać, iż żaden człowiek nie może zostać usprawiedliwiony z negatywności. Jeśli takie małe stworzenie, jak mrówka potrafiła być pozytywna, to człowiek powinien się wstydzić okazując słabość lub się poddając.