(op.cit.,) 1 (43) 2012

Przejdź do (op.cit.,) lub Spisy treści 2012

---

okładka numeru
3 (40) 2008

Spójrzmy ich oczami

Ewa Nowicka

Dorasta właśnie pierwsze pokolenie Wietnamczyków urodzonych w Polsce. Spróbujmy spojrzeć na Polskę i Polaków oczami wietnamskich licealistów.

VIPowiedź

Profesor Lech Mróz stara się odpowiedzieć na pytanie, czy Cygan to jeszcze Cygan.

Fatamorgana

Profesor Siegbert Wolfgang Schwarzenfuss wyprawia się na drugą stronę rzeki, żeby spotkać autentycznych obcych.

Nagrodzone notki na temat dialogu międzykulturowego w Warszawie wybrane w drodze konkursu w ramach projektu „Patchwork Warszawa”

Obcy. Autoportret/metodologia

Ignacy Strączek

Stadion Dziesięciolecia był przez lata symbolem wielokulturowego tygla po warszawsku i swoistą atrakcją turystyczną. To miejsce przestało już istnieć. Co nam zostało po największym jarmarku Europy?

Internacjonalne zoo

Joanna Koper

W głowach ludzi istnieje obraz uchodźcy jako brudnego, zakrwawionego, uciekającego przed zagrożeniem; tak więc uchodźca schludny, czy też zdrowy, nie jest już stuprocentowym uchodźcą. Ciężar, z którym muszą się mierzyć mieszkańcy polskich ośrodków dla uchodźców, ujawnia się dopiero w zaciszu uchodźczych pokojów, w rozmowach twarzą w twarz.

Granice wartości w Europie

Agnieszka Mikulska

Europa coraz częściej staje w obliczu konieczności rozstrzygania, czy jej wartości mogą być sprzeczne z wartościami jej różnorodnych mieszkańców. Przykładem są dyskusje na temat kwestii manifestowania swojej przynależności religijnej.

Sanctus. Szkice z podróży

Grzegorz Szymanik

Boga zamyka się w murach. Wtedy podobno czuje się Go mocniej. Niektórzy nawet przemierzają wiele kilometrów, żemy tylko spotkać zamkniętego w murach Boga. Proszą go o zdrowie dla dziecka, przepraszają za wypity alkohol albo robią zdjęcia i kupują pamiątki. Impresje z podróży do Stambułu, Wilna i Szirazu.

Żydowska i „żydowska” Warszawa

Kamila Dąbrowska

Istnieją dwie żydowskie warszawy. Przedwojenna i powojenna, ta w cudzysłowie. Warszawa, w której przed rokiem 1939 mieszkała jedna z największych społeczności żydowskich na świecie, dzisiaj jest miastem bez Żydów.

Warszawa wielowyznaniowa

Agnieszka Kościańska

Warszawa jest miastem wielu wyznań. Redakcja „Opcitu” pokusiła się o stworzenie planu Warszawy, poklazującego mieszankę Kościołów i związków wyznaniowych.

Zaczęło się od samotnych matek…

Marta Elas

O protestach samotnych matek chętnie pisała prasa, a one same otwarcie i głośno mówiły o problemach swoich i swoich rodzin. Jednak ich działanie nie było typowe dla osób dotkniętych ubóstwem. Na codzień problem biedy i osoby żyjące w ubóstwie nie są tak dobrze widoczne w przestrzeni publicznej. Dostrzegana jest jedynie ta bieda, którą uzewnętrzniają stary, brudny ubiór i oznaki zaniedbania.

Fajnie założyć tybetańskie buty

Wywiad z Małgorzatą Gajdemską, pracującą z osobami doświadczającymi kryzysów zdrowia psychicznego oraz z ludźmi żyjącymi z HIV/AIDS

Wieś – Miasto. Gdzie leży granica?

Amanda Krzyworzeka

Co dziś jest migracją do miasta? Jak ma się do tego coraz liczniejszy ruch tych, którzy przeprowadzają się z miast na wieś? Czy migracja między miastem i wsią ma cokolwiek wspólnego z mobilnością, która zdaniem wielu ma charakteryzować współczesny świat?

Wywiad etnograficzny – Nie czuję się jak w domu

Na każdym kroku dowiadujesz się, co Niemcy tutaj zrobili, jak okrutnie się zachowywali. Oczywiście to jest wstrząsające. Zawsze zastanawiam się: jak mogli to zrobić? Ale nie myślę: jak Niemcy mogli to zrobić, tylko: jak ci ludzie mogli to zrobić innym ludziom – mówi Anne Deschka, Niemka mieszkająca w Warszawie. O Niemcach, Polsce, mieszkaniu na obczyźnie i nie tylko rozmawiali z nią Agata Zyglewska i Krzysztof Cibor.

Rany na wierzchu

Marta Szarejko

Kloszardzi. Bezdomni. Żebracy. Czasami określ się ich mniej pochlebnymi terminami. Osoby, o których mowa, nie pozwalają się nazwać. Rzeczywistość kloszardów wiąże się z groteską, ponieważ wyraźne jest jej karnawałowe zawieszenie w świecie praw i norm postępowania.

Raport z oblężonej twierdzy

Tarzycjusz Buliński

Kolejny głos w opcitowej debacie, jak definiować antropologiczność badań terenowych i po co.

Klisze: Patchwork Warszawa

W rubryce fotograficznej kadry z filmów nagrodzonych w konkursie Stowarzyszenia Etnografów i Antropologów Kultury Pasaż Antropologiczny na film o dialogu międzykulturowym.

Kuchnia Polska

Etnolog w kuchni dowiaduje się o tym, że kuchnia polska niejedno ma imię.

Ponadto:
notki, komiks z serii Okropne historie oraz informacje o konferencjach antropologicznych.

VIPowiedź

Dorota Sajewska stara się odpowiedzieć na trudne pytanie: czym jest histeria?

Fatamorgana

Profesor Siegbert Wolfgang Schwarzenfuss przy pomocy nauk Don Bdona usiłuje poznać tajniki medycyny tradycyjnej plemienia Fiwerstków.

Epidemia znaczenia. Antropologia HIV/AIDS

Jill Owczarzak

Wczesne badania dotyczące HIV w Afryce przeprowadzane były przez osoby nieprzygotowane do tego i koncentrujące się na „egzotycznej seksualności afrykańskiej”. Od tamtego czasu podejście do badań nad HIV i AIDS bardzo się zmieniło.

Pigułki zamiast chleba

Anna H. Wądołowska

Jeszcze w latach 60. otwarcie mówiono o głodzie, a nawet był on tematem codziennych rozmów. Obecnie w rozmowach rzadko pada słowo „głód”. Jeśli ktoś mdleje, uznawane jest to za skutek „osłabienia” – słabości organizmu – a nie chronicznego niedożywienia.

Pełno, pełno trzeba nalewać

Hanna Gospodarczyk

W antropologii temat wspólnego spożywania posiłków, częstowania i honorowego odwzajemniania gościny pojawia się dosyć często. Antropolog uczestniczący w życiu badanej społeczności łatwo może wpaść w sidła nadinterpretacji zachowań swoich obiektów badań przy zakrapianej suto okazji.

Logarytm podrażniania

Bartosz Nowożycki, Paweł Nowożycki

Na początku XX w. grupa idealistów planowała, jak zbudować lepsze społeczeństwo. Pomóc miało odpowiednie wychowanie seksualne. W Polsce kwestia ta nieustannie powraca w dyskursie politycznym.

To jest jakieś takie ble, czyli o grzybicy „tam”

Anna Maria Szutowicz

Same kobiety widzą problem w mówieniu o „tych” chorobach „tam”. Mają do wyboru język medyczny albo wulgarny. Lekarz, jako podmiot uprawniony do oceny i dyscyplinowania, jest instytucją, której kobiety starają się unikać, stąd rozpowszechnione metody samoleczenia i poradnictwa w linii kobiecej.

RU 486 i cyfrowa wspólnota kobiet

Agata Chełstowska

Medycyna, internet i reprodukcja splecione w jedną sieć. Czyli jak przeprowadzić aborcję, korzystając z internetu.

Antropolog z karabinem na ramieniu

Ewa Dżurak

Armia zdaje sobie sprawę, że wiedza, jaką posiadają antropolodzy, może być przydatna. Nadszedł czas, kiedy antropologia może stać się tym, czy była fizyka podczas II wojny światowej i później, w czasie zimnej wojny – nauką dostarczającą broni o sile rażenia nie do odparcia.

Ten inny, którego nie chcemy spotkać

Joanna Kusy

Zwyczajność centrum onkologii może zaskoczyć w zestawieniu ze skandalem, jaki towarzyszy dziś przedstawieniom śmierci. O rzeczywistości choroby, bliskości śmierci i czasie odmierzanym terminami kolejnych wizyt.

Radiacja nie wrona, nie widać jak leci...

Anna Piłat

W rozmowach osób mieszkających strefie skażenia po wybuchu reaktora jądrowego w Czarnobylu radiacja przybiera postać najbliższą chorobie zakaźnej. Bycie „zarażonym” stało się tam koniecznością.

Historie czerwonych buteleczek

Hubert Wierciński

Antropolog postawiony w sytuacji uczestnika dramatu, którym niewątpliwie jest opowieść o chemioterapii, może jedynie słuchać i interpretować nagrane na taśmę słowa. Czy istnieje zatem sensowne rozwiązanie i nadzieja na przebicie się antropologii do świata medycyny?

Przeszczepy, śmierć mózgowa i pokrewieństwo

Julia Żabowska

Dyskurs biomedycyny utrzymuje, że „serce to po prostu pompa, organy to tylko mięśnie, części zamienne”. Tymczasem pozostali aktorzy (biorcy, dawcy i rodziny obu stron) postrzegają organy jako „przedmiot i Innego jednocześnie” lub też jako kompleks „organ-jako-dawca”. Organ jawi się jako metonimia całej osoby i jako taka zawiera w sobie również relacje społeczne, które dany podmiot miał za życia.

Etnobotanika

Monika Kujawska

Etnobotanika już dawno przestała być tylko katalogowaniem roślin używanych przez społeczności niepiśmienne. Wraz z rozwojem tej nauki pojawiły się również pytania o etykę badawczą: jak prowadzić badania wśród Innych nie ograbiając ich z wiedzy?

Ekstrasens

Magdalena Zatorska

Spodziewałam się staruszki w kwiecistej chustce. Pani Lida zaskoczyła mnie dziewczęcym sposobem noszenia się. Nieumalowana. Bezpretensjonalna. Podważająca zarówno moje wyobrażenia na temat znachorki, jak i polski stereotyp ukraińskiej pięćdziesięciolatki.

Uchynięte

Karolina Adamiak, Marta Hekselman

Uchynięcie, schynięcie, gib, gibnięcie – to tylko niektóre z określeń choroby, która sprawia dzieciom ból, pozbawia je apetytu, hamuje ich rozwój i jest nieznana oficjalnemu dyskursowi medycznemu.

Wywiad etnograficzny – Kiedy dziecko jest uchynięte

Po prostu, ja wiem, mi się wydaje, albo tak krzywo gdzieś tam weźmie się to dziecko, a to są kostki młodziutkie, nie, gibnie się główka i to już takie coś się robi z tego – mówi kobieta z okolic Szydłowca. O uchynięciu i sposobach jego leczenia rozmawiały Karolina Adamiak, Marta Hekselman.

Klisze – TCM

zdjęcia i tekst: Zhang Yuqing i Bohdan Pękacki

W Chinach medycyna tradycyjna i zachodnia uzupełniają się. Chińczycy wybierają miejsce leczenia zależnie od znanych tylko sobie kryteriów.

Biała śmierć

Jolanta Kossakowska

Etnolog w kuchni staje oko w oko ze śmiercią, którą może nieść krowie mleko. Może ale nie musi. Zdania są podzielone.

Ponadto:

notki, komiks z serii Okropne historie oraz informacje o konferencjach antropologicznych